ناهماهنگی تربیتی بین والدین
در خیلی از مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان و نوجوانان، مشاهده شده است که والدین چه در نظر و عقیده و چه در رفتار و عمل، روشهای متفاوت و گاهی متضادی در مقابل کودک دارند. پدر معتقد است که کودک باید محدود باشد، درحالی که مادر معتقد به آزادی کودک است؛ پدر میگوید، کودک باید شب سر ساعت مشخصی بخوابد، درحالی که مادر میگوید، کودک هر وقت که خودش دوست داشت و خسته شد، بخوابد؛ پدر میگوید، کودک باید به هر طریقی که شده غذا بخورد، درحالی که مادر میگوید، کودک باید رها شود تا هر وقت خودش میل داشت غذا بخورد. این چنین ناهماهنگی بیشترین آسیب را به اقتدار والدین و درنهایت به تربیت کودک وارد میکند.
مطالب مرتبط : ترک کردن جلسات مشاوره ، وسواس تميزي در كودكان
اما چرا گاهی والدین با هم هماهنگ نیستند؟ ریشهی این ناهماهنگیها در کجاست؟
در پاسخ میتوان گفت که عوامل مختلفی در این ناهماهنگی نقش دارند که برخی از آنها عبارتند از:
- میراث خانوادگی: پدر و مادرانِ امروز، همان کودکان دیروز هستند که سالها شاهد روش تربیتی صحیح یا غلط والدین خود بودهاند و روشهای تربیتی آنها را به خانواده جدید خود، به ارث بردهاند. شما آگاهانه یا ناآگاهانه روشهای والدین خود را در مقابل فرزند خود نیز بهکار میبرید و اغلب تلاش میکنید که اشتباهات تربیتی پدر و مادر خود را تکرار نکنید؛ هرچند معمولاً در هنگام شرایط سختی چون عصبانیت، از همان روش تربیتی والدین خود استفاده میکنید. مثلاً پدری قصد دارد مانند پدر خود، فرزندش را تنبیه جسمانی نکند و از این کار متنفر است؛ اما گاهی در هنگام عصبانیت، مجدداً به روش قدیمی پدر خود بازمیگردد و از این نوع تنبیه استفاده میکند. پس با توجه به اینکه والدین تحت تأثیر شیوه فرزندپروری والدین خود هستند و هر کدام از یک خانواده متفاوت وارد زندگی مشترکشان شدهاند؛ این امر کاملاً طبیعی است که آنها گاهی در تربیت فرزندشان دچار تعارض و اختلاف شوند و گاهی نیز همان اشتباهاتی را مرتکب شوند که والدینشان داشتهاند.
- تفاوتهای فردی: والدین، دو فرد متفاوت هستند که بعد از ازدواج و تولد فرزند، باید نقش پدر و مادر بودن را ایفا کنند. کاملاً طبیعی است که شیوه تربیتی و نگاه هر یک به تربیت کودک، به دلایل مختلف چون تحصیلات، میزان آگاهی و مهارت در فرزندپروری، مشکلات فردی چون افسردگی، اضطراب، اعتیاد و دیگر دلایل با هم متفاوت و حتی گاهی متضاد باشند. به دلیل وجود این تفاوتها، قطعاً روش تربیتی زوجین با هم تفاوت خواهد داشت.
- تعارضات زناشویی: علاوه بر عواملی که به آنها اشاره شد، اکثر اوقات علت ناهماهنگی میان والدین، تعارضات و اختلافات زناشویی است که این تعارضات از روابط زوجین به روابط میان والد و کودک کشیده می شود. ناهماهنگی ناشی از میراث خانوادگی و تفاوتهای فردی، قدری ملایمتر و غیرعمدی هستند؛ اما ناهماهنگی ناشی از تعارضات زناشویی گاهی میتواند همراه با خصومت، جدال و البته به صورت عمدی باشد. هر یک از والدین، مصرانه و خصمانه، ساز تربیتی خود را میزند و حتی گاهی کودک را تشویق میکند تا در مقابل دیگر والد بایستد و از او سرپیچی کند. گاهی کودک نقش پیام رسان را بازی میکند و گاهی نیز والدین از او به عنوان یک اهرم فشار بر دیگری استفاده میکنند. در این تعارضات و جنگ بر سر پیروزی، هر یک از والدین سعی میکنند کودک را با خود همراه سازند و به عبارتی والدین به یارکشی در بین فرزندان پرداخته و کودکان بیچاره در هر صورت شکست خورده هستند؛ زیرا به هر سمت که گرایش داشته باشند، با خشم و ناراحتی والد دیگر مواجه خواهند شد. بیشترین ناهماهنگی بین والدین به دلیل تعارضات و اختلاف زناشویی است که اتفاقاً برطرف کردن آن هم سختتر از دیگر ناهماهنگیها است.
توصیههای زیر میتواند به شما والدین کمک کند تا این ناهماهنگی تربیتی را تا حد ممکن کاهش دهید:
- سعی کنید به خودکاوی و تفکر در مورد روش تربیتی خودتان بپردازید. برای این کار تا جایی که میتوانید به گذشته برگردید و خاطرات مهم کودکی، روش تربیتی پدر و مادرتان، برخوردهایی که با شما داشتهاند را مرور کنید.
- لازم است که در هفته حداقل یک بار جلسهای هرچند کوتاه با همسرتان داشته باشید و درباره مسائل تربیتی فرزندتان، قوانین خانواده، رفتارهای نامناسب کودک و بی نهایت موضوعات مرتبط با کودک با هم به گفتگو و تبادل نظر بپردازید تا اختلافات احتمالی را دور از چشم کودک حل و فصل نمایید.
- وجود تعارض و اختلاف در بین زوجین به خصوص در زمینه تربیت فرزند، امری کاملاً طبیعی است؛ لذا این انتظار که در تربیت فرزندتان به صورت مطلق و کامل، هماهنگ باشید را از ذهنتان دور کنید. سعی کنید به حداکثر هماهنگی ممکن برسید و ناهماهنگیهای موجود را به بحثها و گفتگوهای مشترک و پنهانی خود محدود کنید.
- حتی اگر همسرتان دستوری را به کودک میدهد که شما با آن موافق نیستید، هرگز و به هیچ وجه در جلوی کودک به مخالفت مستقیم و یا غیرمستقیم با همسرتان نپردازید و صحبت پیرامون آن موضوع را به زمانی دیگر موکول کنید. همسرتان در آن لحظه به تنها چیزی که نیاز دارد، حمایت شما است.
- اگر اختلافات زناشویی شدید دارید، سعی کنید به یک مشاور خانواده مراجعه کنید و این تعارضات و مشکلات را کاهش دهید. جدای از هرگونه اختلافی که دارید به این بیندیشید که حتی اگر قرار است به زودی از هم جدا شوید؛ اما در یک چیز که آن مسئولیت تربیت فرزندتان است، تا ابد وظیفه و نقش مشترکی خواهید داشت که در این زمینه می توانید از متخصص کودک در زمینه شیوههای مؤثر فرزندپروری کمک دریافت نمایید.